Waarom deze vraag vaak gesteld wordt
De Nederlandse taal zit vol nuances en uitzonderingen. Eén van de vaakst gemaakte fouten is het gebruik van 'enigste' in plaats van 'enige'. Hoewel 'enigste' vaak voorkomt in spreektaal, kan het grammaticaal incorrect zijn afhankelijk van de context. In dit artikel leggen we duidelijk uit wanneer je 'enige' moet gebruiken, en waarom 'enigste' in de meeste gevallen onjuist is.
Wat betekent 'enig' en wanneer gebruik je het?
'Enig' betekent letterlijk 'slechts één', of 'zonder andere'. Als je dus iets bedoelt dat het enige is in zijn soort, dan gebruik je 'enig'. Bijvoorbeeld: "Zij is mijn enige dochter." In deze zin is er maar één dochter, dus is 'enig' correct gebruikt. Let op dat het woord 'enig' ook emotionele of subjectieve betekenissen kan hebben. Denk aan: "Wat een enig kind!" Hier betekent 'enig' iets als 'schattig' of 'bijzonder'.
Waarom 'enigste' meestal fout is
Het probleem ontstaat wanneer mensen 'enigste' gebruiken, terwijl ze 'enige' zouden moeten zeggen. In grammaticale zin is 'enigste' een vergrotende of overtreffende trap van 'enig'. Maar omdat 'enig' al betekent dat er maar één is, is het onmogelijk om daar een overtreffende trap van te maken. Je kunt immers niet 'meer enig' of 'het enigste' zijn.
Een voorbeeld ter verduidelijking
Stel je zegt: "Dat is het enigste boek dat ik gelezen heb." Deze zin is incorrect, omdat 'enigste' hier het overtreffende probeert te maken van iets wat al enkelvoudig is. De juiste zin is: "Dat is het enige boek dat ik gelezen heb."
Waar komt de verwarring vandaan?
Veel van de verwarring komt voort uit spreektaal. In informele situaties hoor je 'enigste' regelmatig, vooral in gebieden waar dialecten of regionale talen normaal zijn. Ook onder invloed van kindertaal of imperfect aangeleerde zinsconstructies kan 'enigste' makkelijk insluipen.
Wat zegt de Taalunie?
Volgens de Taalunie is 'enigste' officieel incorrect in de standaardtaal. Toch wordt het vaak getolereerd in informele contexten. In formele teksten, op school of in het bedrijfsleven, is het echter belangrijk om 'enige' te gebruiken wanneer je spreekt over iets wat uniek is.
Hoe onthoud je het verschil?
Een handige manier om het verschil te onthouden is de regel: als er maar één is, gebruik dan 'enige'. Als je de drang voelt om er 'enigste' van te maken, bedenk dan of het zin heeft om een overtreffende trap te maken van iets wat al uniek is. In vrijwel alle gevallen is het antwoord nee.
Veelvoorkomende fouten in de praktijk
Je zult het woord 'enigste' vaak tegenkomen in zinnen als "Hij is mijn enigste vriend" of "Dat was de enigste oplossing". In beide gevallen is 'enige' de juiste vorm. Taalpuristen zullen dit meteen opmerken, en het aanpassen is vaak een kleine moeite die je tekst stukken professioneler maakt.
Tot slot
Hoewel 'enigste' een ingeburgerde fout is geworden in het Nederlands, blijft het grammaticaal onjuist in de standaardtaal. Door je bewust te zijn van het verschil tussen 'enige' en 'enigste' kun je je taalgebruik verbeteren en fouten vermijden. Zeker als je met liefde schrijft, verdient het de aandacht om hier zorgvuldig mee om te gaan.
