De betekenis van 'de plank misslaan'
De uitdrukking 'de plank misslaan' wordt in het Nederlands gebruikt om aan te geven dat iemand iets helemaal fout heeft ingeschat of een verkeerde beslissing heeft genomen. Als je de plank misslaat, zit je er dus behoorlijk naast. Het is een veelgebruikte zegswijze in dagelijkse gesprekken, maar ook in geschreven tekst zie je deze uitdrukking regelmatig terug. Denk aan situaties waarin iemand een opmerking maakt die totaal niet klopt, of een oplossing aandraagt die het probleem alleen maar erger maakt.
Oorsprong van de uitdrukking
De herkomst van 'de plank misslaan' is terug te voeren op een beeldspraak die waarschijnlijk verband houdt met de timmerwereld. Als een timmerman een spijker in een plank probeert te slaan, maar de plank mist, is zijn handeling totaal nutteloos. Hij slaat dan niet alleen mis, maar verspilt ook tijd en moeite. Over deze betekenis is men het redelijk eens: het verkeerd slaan staat symbool voor het maken van een inschattingsfout.
Een andere mogelijke herkomst komt uit de schietsport. Bij het boogschieten was het vroeger het doel om een pijl op een houten plank te richten. Wie de plank miste, had letterlijk geen punten. Hoewel deze versie minder waarschijnlijk is dan de timmermanstheorie, blijft het idee van doel missen leidend in beide veronderstellingen.
Gebruik van de uitdrukking in het dagelijks taalgebruik
In de praktijk wordt 'de plank misslaan' vaak figuurlijk gebruikt. Bijvoorbeeld: "Hij dacht dat ik boos was, maar daarmee sloeg hij de plank volledig mis." In dit geval gaat het niet om een fysieke plank, maar om een inschattingsfout in de communicatie. Het laat zien dat de taal in Nederland rijk is aan beeldspraak en dat zulke uitdrukkingen kleur geven aan het spreken en schrijven.
Ook wordt de uitdrukking regelmatig aangetroffen in nieuwsartikelen, blogs en discussies online. Het is een uitdrukking die goed werkt omdat hij krachtig beeld oproept en kort en bondig is. Daarbij is de betekenis voor de meeste Nederlanders direct duidelijk.
Waarom deze uitdrukking interessant is voor taalliefhebbers
Voor wie van de Nederlandse taal houdt, is het leuk om te ontdekken waaruit zulke uitdrukkingen zijn voortgekomen. Vaak blijken het oude ambachten of gebruiken te zijn die de inspiratie vormden voor onze moderne spreektaal. 'De plank misslaan' is een goed voorbeeld van hoe taal leeft, verandert en een brug slaat tussen vroeger en nu.
Bovendien kan het begrijpen van spreekwoorden helpen bij het versterken van het taalgevoel en het verbeteren van schrijfvaardigheid. Als je weet hoe en wanneer je een uitdrukking goed inzet, verrijk je je taalgebruik en maak je je verhalen en teksten interessanter om te lezen.
