Wat is juist: verandert of veranderd?
Veel Nederlanders twijfelen weleens over de juiste spelling van werkwoorden, zeker als het gaat om woorden als "verandert" of "veranderd". Ze lijken sterk op elkaar, maar worden in totaal verschillende situaties gebruikt. In dit artikel leggen we je precies uit wat het verschil is en hoe je altijd de juiste keuze maakt.
Wanneer gebruik je verandert?
Tegenwoordige tijd, derde persoon enkelvoud
"Verandert" met een -t aan het einde gebruik je in de tegenwoordige tijd, wanneer het onderwerp hij, zij of het is. Bijvoorbeeld: "Hij verandert zijn gedrag." In dit geval gaat het om iemand in het hier en nu die iets doet. Het werkwoord veranderen krijgt dan een -t omdat we te maken hebben met de derde persoon enkelvoud.
Een ander voorbeeld: "De situatie verandert snel." Ook hier is "de situatie" derde persoon enkelvoud en geldt de gewone regel voor vervoegen in de tegenwoordige tijd.
Wanneer gebruik je veranderd?
Voltooid deelwoord na een hulpwerkwoord
"Veranderd" zonder -t aan het einde is het voltooid deelwoord van het werkwoord veranderen. Je gebruikt dit als je een hulpwerkwoord ervoor zet, zoals hebben, zijn of worden. Bijvoorbeeld: "Hij is veel veranderd sinds de zomer."
Let op: dit voltooid deelwoord eindigt op een -d omdat het hele werkwoord "veranderen" eindigt op een klinker + n. De klankregel van ’t kofschip bepaalt dat je bij een zachte eindklank (zoals bij veranderen) een -d gebruikt in het voltooid deelwoord.
Bijvoeglijk gebruik van het voltooid deelwoord
Daarnaast kun je "veranderd" ook gebruiken als bijvoeglijk naamwoord. Dan beschrijf je iemand of iets dat inmiddels veranderd is, zoals in: "een veranderd landschap" of "een veranderd persoon". Ook hier is de vorm zonder -t correct, omdat het om een voltooid deelwoord gaat dat als bijvoeglijk naamwoord functioneert.
Trucje om het verschil te onthouden
Twijfel je nog steeds? Probeer het werkwoord om te zetten naar een ander werkwoord met vergelijkbare regels, zoals "werken". Dan krijg je: "Hij werkt" versus "Hij is veranderd" wordt dan "Hij is gewerkt" — wat natuurlijk vreemd klinkt. Maar het helpt om te horen of er een hulpwerkwoord is en dus of je het voltooid deelwoord moet gebruiken.
Een andere goede test is om het onderwerp en de tijd van de zin goed te analyseren. Staat het in het heden en is het onderwerp hij/zij/het of een enkelvoudig onderwerp? Dan is de kans groot dat je "verandert" moet gebruiken. Staan er woorden als "is" of "heeft" voor? Dan kies je vrijwel altijd voor "veranderd".
Samenvatting van het verschil
"Verandert" gebruik je in de tegenwoordige tijd bij hij/zij/het. "Veranderd" is het voltooid deelwoord dat je combineert met een hulpwerkwoord of als bijvoeglijk naamwoord. Door goed te kijken naar de structuur van de zin kun je gemakkelijk bepalen welke vorm je moet gebruiken.
Het verschil lijkt op het oog klein, maar is voor een correcte spelling erg belangrijk. Gelukkig kun je met een beetje oefening en bovenstaande uitleg altijd zelf bepalen wat de juiste vorm is.
