Wat is een tautologie?
Een tautologie is een stijlfout waarbij hetzelfde begrip twee keer wordt uitgedrukt, vaak met synoniemen. Dit kan in één zin voorkomen en zorgt ervoor dat de boodschap onnodig omslachtig of herhalend wordt. Denk bijvoorbeeld aan zinnen zoals: "Hij is vast en zeker erg blij" of "Het was een unieke en enige kans." Hoewel deze combinaties vaak onbewust gebruikt worden, maken ze je tekst minder scherp en krachtig.
Waarom is het belangrijk om tautologieën te voorkomen?
Als schrijver wil je je lezers een heldere en directe boodschap overbrengen. Het gebruik van tautologieën kan de indruk wekken dat een tekst slordig of ondoordacht is. Vooral in formele teksten of journalistieke stukken kan dit afbreuk doen aan je geloofwaardigheid. Door tautologieën te vermijden, houd je je verhalen strak en professioneel.
Een aantrekkelijkere schrijfstijl
Het vermijden van herhalingen zorgt ervoor dat een tekst prettiger leest. Het gebruik van verschillende woorden om hetzelfde te zeggen, kan voor lezers verwarrend of vermoeiend zijn. Door kritisch te kijken naar je zinnen en overbodige woorden te schrappen, wordt je tekst vanzelf aantrekkelijker.
Hoe herken je een tautologie?
Een belangrijke eerste stap in het opsporen van tautologieën is het grondig herlezen van je tekst. Vraag jezelf af of je hetzelfde idee meerdere keren vanuit andere woorden hebt verwoord. Hieronder geven we enkele tips om tautologieën op te sporen en te vermijden:
1. Gebruik een synoniemenwoordenboek
Controleer of woorden in een zin synoniemen van elkaar zijn. Als dat het geval is, kun je een van de twee woorden doorgaans weglaten zonder dat de betekenis verloren gaat.
2. Lees je tekst hardop
Als je een tekst hardop leest, vallen storende herhalingen vaak sneller op. Het helpt je om zinnen in een andere context te evalueren.
3. Schakel een proeflezer in
Een ander paar ogen kan nuttig zijn. Iemand anders leest je tekst vaak objectiever en ziet snel waar overbodige herhalingen voorkomen.
Veelvoorkomende voorbeelden van tautologieën
Zinnen of woordcombinaties met tautologieën komen vaak voor doordat spreektaal deze fouten inslijpt. Enkele voorbeelden zijn:
- "Het is gratis en voor niets."
- "Altijd en eeuwig."
- "Hij was blij en verheugd."
Hoewel dit bekend klinkt, kun je bij het schrijven beter kiezen voor een enkel woord dat je boodschap duidelijk maakt.
Schrijven zonder redundantie
Het doel is niet om saaie, korte zinnen te schrijven, maar om variatie te bieden zonder overbodige herhaling. Dit vraagt om een bewuste en kritische blik tijdens het schrijven en herschrijven. Overweeg of je bepaalde woorden kunt weglaten zonder dat de omvang van je boodschap verloren gaat. Zo krijgt je tekst direct meer impact.
