Het verschil tussen d en t bij werkwoorden
Een veelvoorkomend struikelblok in de Nederlandse taal is het correct schrijven van werkwoorden die eindigen op een d of t. Vooral bij het werkwoord 'worden' rijst vaak de vraag waarom je het schrijft met een d en niet met een t. Hoewel het in de uitspraak nauwelijks te horen is, zit er wel degelijk een regel achter die je kunt volgen.
De stam van het werkwoord
De basisregel van veel spellingkwesties bij werkwoorden is: begin bij de stam. De stam van een werkwoord krijg je door '-en' van het hele werkwoord af te halen. In het geval van 'worden' is de stam 'word'. Je ziet nu meteen waarom de d behouden blijft: die zit namelijk al in de stam.
Waarom geen t?
De verwarring ontstaat vaak doordat mensen gewend zijn dat je in de tweede persoon enkelvoud ('jij' of 'je') een t achter de stam moet zetten. Bijvoorbeeld: 'jij werkt' van het werkwoord 'werken'. Maar in het geval van 'worden' verandert dit niks aan het eind van de stam. Je krijgt dan 'jij wordt' — met een t erbij, achter de d van de stam 'word'. De d blijft dus bestaan, maar er komt slechts een t bij in bepaalde gevallen, niet in de stam zelf.
Verwar het niet met het voltooid deelwoord
Een andere reden dat de d en t vaak door elkaar worden gehaald, is vanwege de regels voor het voltooid deelwoord. In bijvoorbeeld 'gewerkt' van 'werken' zie je hoe de t opeens relevant wordt, en dat komt door het beroemde 't kofschip. Maar 'worden' is hierin een uitzondering. Het voltooid deelwoord van 'worden' is 'geworden', eveneens met een d, omdat de stam 'word' eindigt op een medeklinker die niet in 't kofschip zit. Dit bevestigt opnieuw dat we met een d werken en dus niet met een t.
Hoor je het verschil niet?
Dat je het niet hoort in de uitspraak, maakt het nog lastiger. Woorden als 'worden' en 'worten' klinken in veel dialecten en spreekvormen vrijwel hetzelfde. Schrijf daarom nooit op gehoor, maar gebruik je kennis van grammatica en spellingregels.
Samenvatting van de regel
Je schrijft 'worden' met een d omdat de stam van het werkwoord 'worden' simpelweg 'word' is. Die d hoort bij de stam. Alleen in specifieke vervoegingen zoals 'jij wordt' komt er een t achter de stam. Laat je dus niet misleiden door de uitspraak of door andere werkwoorden die wel eindigen op een t. Vertrouw op de stam en weet wanneer er eventueel een extra t wordt toegevoegd.
